Procedury zapewnienia bezpieczeństwa w okresie pandemii COVID – 19
Zespół Szkolno – Przedszkolny w Gomunicach
Opracowano na podstawie:
1. Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 11.01.2017 r. poz. 59),
2. Ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2019 r. poz. 1481, 1818 i 2197),
3. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 2020 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku
z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.
4. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą.
5. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach.
6. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania.
7. Wytycznych MEN, MZ i GIS dla publicznych i niepublicznych szkół i placówek od1 września 2020r.
8. Statutu Zespołu Szkolno – Przedszkolnego w Gomunicach.
Procedury zapewnienia bezpieczeństwa w okresie pandemii COVID – 19
Publiczna Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Gomunicach
I. Postanowienie ogólne
1. Procedura stanowi zbiór zasad dotyczących organizacji zajęć w klasach I –VIII oraz zapewnienia bezpieczeństwa w okresie pandemii koronawirusa i choroby COVID-19.
2. Procedura obowiązuje wszystkich pracowników szkoły, rodziców oraz uczniów uczęszczających do Publicznej Szkoły Podstawowej w Gomunicach.
3. W procedurze określono działania mające na celu zminimalizowanie możliwości zakażenia, ale nie dające, pomimo podjętych w szerokim zakresie środków bezpieczeństwa, całkowicie wyeliminować ryzyka związanego z zakażaniem.
4. Rodzic/opiekun ucznia jest świadomy ryzyka COVID–19 zarówno u dziecka, jego rodziców/opiekunów, jak i innych domowników.
II. Obowiązki dyrektora szkoły
Dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Zespole Szkolno – Przedszkolnego w Gomunicach:
1. jest odpowiedzialny za opracowanie, wdrożenie procedury i zapoznanie z nią pracowników szkoły;
2. współpracuje z organem prowadzącym w celu zapewnienia odpowiednich środków do dezynfekcji oraz ochrony osobistej;
3. organizuje pracę personelu pedagogicznego i niepedagogicznego na okres wzmożonego reżimu sanitarnego w warunkach pandemii koronawirusa i choroby COVID-19;
4. przekazuje rodzicom informację o czynnikach ryzyka COVID-19;
OŚWIADCZENIE RODZICA /PRAWNEGO OPIEKUNA - załącznik nr 7
5. zapewnia pomieszczenie do izolacji w razie pojawienia się podejrzenia zachorowania ucznia lub pracownika;
6. zapewnia środki ochrony osobistej dla pracowników (rękawiczki, przyłbice, maseczki, fartuchy itd.) oraz środki higieniczne do dezynfekcji rąk i powierzchni.
7. zabezpiecza szkołę w dozowniki z płynem do dezynfekcji rąk, a pomieszczenia higieniczno-sanitarne w mydło oraz upowszechnia w widocznych miejscach: instrukcje z zasadami prawidłowego mycia rąk oraz instrukcję z zasadami prawidłowej dezynfekcji rąk;
8. przed wejściem głównym do szkoły umieszcza instrukcję zdejmowania jednorazowych środków ochrony indywidualnej (Jak bezpiecznie zdjąć maseczkę?, Jak bezpiecznie zdjąć rękawiczki?) oraz kosz na zużyte środki ochrony indywidualnej;
9. organizuje pracę szkoły w sposób ograniczający przebywanie w szkole osób z zewnątrz;
10. zapewnia codzienną dezynfekcję wykorzystywanych pomieszczeń, pracowni komputerowych i przyborów do zajęć sportowych;
11. monitoruje prace porządkowe, ze szczególnym uwzględnieniem czystości sal, w których prowadzone są zajęcia z uczniami, pomieszczeń sanitarnych, ciągów komunikacyjnych, dezynfekowania powierzchni dotykowych: poręczy, klamek, włączników światła, uchwytów, klawiatur, poręczy krzeseł i powierzchni płaskich,
w tym blatów stolików szkolnych;
12. ogranicza w miarę możliwości udział pracowników powyżej 60 roku życia w stacjonarnej formie działalności szkoły;
13. umieszcza w widocznym miejscu numery telefonów do: organu prowadzącego, kuratora oświaty, stacji sanitarno – epidemiologicznej, służb medycznychoraz organów, z którymi należy się kontaktować w przypadku stwierdzenia objawów chorobowych;
14. upowszechnia wiedzę i przypomina o objawach mogących świadczyć o zakażeniu koronawirusem bądź o chorobie COVID – 19.
15. bezwzględnie przy każdym wejściu/ wyjściu z palcówki /w trakcie pracy często odkaża ręce płynem do dezynfekcji rąk wg instrukcji i myje ręce zgodnie z instrukcją, stosuje zasady higieny i odpowiedzialnego zachowania obowiązujące w czasie pandemii;
16. powołuje Koordynatora bezpieczeństwa, którego zadaniem jest zbieranie bieżących informacji na temat stanu epidemicznego, dokonywanie wstępnej oceny stanu bezpieczeństwa epidemicznego oraz przekazywanie tej informacji dyrektorowi szkoły;
17. dokonuje systematycznej analizy danych dotyczących aktualnego stanu epidemicznego, ustala zasady funkcjonowania szkoły oraz po zasięgnięciu opinii Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego oraz zgody organu prowadzącego podejmuje decyzje o stacjonarnym, hybrydowym i zdalnym trybie nauki;
18. w trosce o zdrowie i bezpieczeństwo uczniów, rodziców, nauczycieli oraz wszystkich pracowników szkoły wprowadza szczegółowe rozwiązania organizacyjne, (STRATEGIA ZARZĄDZANIA W ZESPOLE SZKOLNO – PRZEDSZKOLNYM W GOMUNICACH W DOBIE PANDEMII COVID -19), które pozwalają natychmiast zareagować na pojawienie się niebezpieczeństwa zachorowań na COVID -19 oraz pozwolą na sprawne dostosowanie nauki do aktualnej sytuacji epidemicznej z jednoczesnym zachowaniem ciągłości funkcjonowania szkoły;
19. współpracuje z Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym i innymi instytucjami wspierającymi proces zapewnienia bezpieczeństwa w obliczu pandemii COVID - 19.
III. Obowiązki Rodziców/Opiekunów
Rodzice/Opiekunowie:
1. mają obowiązek zapoznania się z procedurami opracowanymi na czas zwiększonego reżimu sanitarnego w warunkach pandemii koronawirusa i choroby COVID-19
w szkole (DEKLARACJA RODZICA /PRAWNEGO OPIEKUNA - załącznik nr 8);
2. przekazują dyrektorowi lub nauczycielowi rzetelne informacje o stanie zdrowia dziecka, które są istotne;
3. nie posyłają do szkoły dziecka, jeżeli w domu przebywa ktoś na kwarantannie lub w izolacji;
4. przyprowadzają lub przysyłają do szkoły tylko zdrowe dziecko – bez objawów chorobowych;
5. przed przyprowadzeniem lub przysłaniem dziecka do szkoły rodzic zobowiązany jest do zmierzenia mu temperatury;
6. regularnie przypominają dziecku o podstawowych zasadach higieny m.in. myciu rąk wodą z mydłem, nie podawaniu ręki na przywitanie, unikaniu częstego dotykania oczu, nosa i ust;
7. zwracają uwagę na odpowiedni sposób zasłaniania twarzy podczas kichania czy kasłania;
8. wyjaśniają dziecku, aby nie zabierało do szkoły zabawek i niepotrzebnych przedmiotów. Dziecko przynosi do szkoły podręczniki i niezbędne przybory;
9. przypominają o niewymienieniu się przyborami szkolnymi między sobą. Każdy uczeń posiada własne przybory i podręczniki, które znajdują się na stoliku lub w plecaku ucznia;
10. bezwzględnie przy każdym wejściu/wyjściu z części wspólnej szkoły odkażają ręce płynem do dezynfekcji rąk wg instrukcji umieszczonej w widocznych miejscach
w placówce - Jak skutecznie dezynfekować ręce?” i myją ręce zgodnie z instrukcją Jak skutecznie myć ręce?”;
11. przyprowadzający lub odbierający dziecko powinni mieć założoną maseczkę ochronną (jeżeli nie ma przeciwwskazań zdrowotnych);
12. nie mogą wchodzić do szkoły. Uczeń jest przekazywany pracownikowi w wejściu głównym do budynku, w części wspólnej, którą stanowi przedsionek;
13. w przestrzeni wspólnej przestrzegają zasad:
a) 1 rodzic/opiekun z dzieckiem/ rodzeństwem;
b) zachowany dystans od kolejnego opiekuna z dzieckiem min. 1,5m;
c) dystans od pracownika szkoły - min.1,5m
14. przyprowadzają i odbierają dzieci będąc osobami zdrowymi;
15. zostają poinformowani najszybszą możliwą drogą i mają obowiązek natychmiastowego odebrania dziecka ze szkoły w razie wystąpienia objawów jakiejkolwiek infekcji u dziecka w postaci kataru, kaszlu, gorączki;
16. są zobowiązani do odbierania telefonów ze szkoły, jak również odbierania informacji przekazywanych w ustalonych formach komunikacji;
17. są zobowiązani do zapewnienia uczniom środków ochrony indywidualnej (maseczki lub przyłbice);
18. są zobowiązani zgłosić wychowawcy fakt, iż dziecko choruje na alergię lub inne schorzenie, którego objawami mogą być kaszel, katar, łzawienie, aby nie interpretować takich objawów jako „niepokojących”;
IV. Ogólne zasady organizacji pracy szkoły z zachowaniem reżimu sanitarnego.
1. Do szkoły oraz do pracy mogą przychodzić jedynie zdrowe osoby, bez jakichkolwiek objawów wskazujących na chorobę zakaźną oraz których domownicy nie przebywają na kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych.
2. Drzwi do szkoły są zamykane. Potrzebę kontaktu z pracownikiem szkoły sygnalizuje się za pomocą dzwonka.
3. W łączniku wejścia głównego do budynku (przedsionek – korytarz) szkoły znajduje się stanowisko do dezynfekcji rąk wyposażone we właściwe płyny dezynfekcyjne do rąk oraz umieszczona jest informacja o sposobie i obowiązku dezynfekowania rąk przez wszystkie osoby wchodzące do szkoły.
4. Wyznaczona osoba z personelu sprawdza, czy wszystkie osoby wchodzące do szkoły dezynfekowały dłonie lub zakładały rękawiczki ochronne, mają zakryte usta i nos oraz monitoruje czy nie przekraczały obowiązujących stref przebywania.
5. Uczniowie przyprowadzani oraz odbierani są przez osoby zdrowe.
6. Personel pomocniczy usuwa z sali przedmioty i sprzęty, których nie można skutecznie dezynfekować.
7. Rodzice mogą wchodzić z dziećmi wyłącznie do przedsionka szkoły, jako do przestrzeni wspólnej, z zachowaniem zasady – jeden rodzic z dzieckiem w odstępie 1,5 m od kolejnego rodzica z dzieckiem, przy czym należy rygorystycznie przestrzegać wszelkich środków ostrożności (m. in. osłona ust i nosa, rękawiczki jednorazowe lub dezynfekcja rąk).
8. Odbiór dziecka odbywa się poprzez odprowadzenie go do drzwi wejściowych szkoły, przy których oczekuje rodzic dziecka.
9. Uczniowie, którzy samodzielnie przychodzą na zajęcia, kierują się bezpośrednio do wyjścia, unikając grupowania się i zachowując bezpieczną odległość.
10. Na terenie budynku uczeń/nauczyciel/pracownik szkoły obowiązany jest do zdezynfekowania dłoni, noszenia w częściach wspólnych (korytarzach i toaletach) maseczki ochronnej - maseczkę może zdjąć jedynie w sali zajęć.
11. Na teren szkoły nie będą wpuszczane osoby, które nie mają uzasadnionej podstawy przebywania na terenie szkoły. Prowadzony jest rejestr wejść na teren szkoły.
12. Przy kontaktach z osobami niebędących pracownikami, a świadczącymi usługi dla szkoły należy zachowywać szczególne środki ostrożności.
13. Uwzględniając wytyczne GIS oraz specyfikę działania placówki i dobre praktyki związane z opieką nad uczniami zawiesza się organizację festynów, imprez, uroczystości, zajęć otwartych dla rodziców i opiekunów.
14. Wszystkie organizowane uroczystości i imprezy będą miały charakter wewnętrzny i będą organizowane z podziałem na grupy, aby ograniczyć gromadzenie się wszystkich uczniów w jednym miejscu. W czasie uroczystości obowiązuje noszenie maseczki.
15. Podczas zajęć lekcyjnych grupa uczniów przebywa w jednej przypisanej sali lekcyjnej (z wyjątkiem zajęć wychowania fizycznego oraz informatyki), w celu ograniczenia przemieszczania się po terenie szkoły.
16. Uczniowie klas IV-VIII wychodzą na przerwy rotacyjnie: Procedura zapewnienia bezpieczeństwa uczniów w czasie przerw międzylekcyjnych w okresie pandemii COVID – 19
17. Wychowawcy określą sposoby szybkiej, skutecznej komunikacji z opiekunami ucznia. Rekomendowany jest kontakt z wykorzystaniem technik komunikacji na odległość.
18. Obowiązują ogólne zasady higieny: częste mycie rąk (po przyjściu do szkoły należy bezzwłocznie umyć ręce), ochrona podczas kichania i kaszlu oraz unikanie dotykania oczu, nosa i ust.
19. Maseczki nie są obowiązkowe w czasie zajęć lekcyjnych.
20. W przypadku niestosowania się przez ucznia do wskazówek nauczyciela i innych pracowników oraz zachowania zagrażającego zdrowiu ucznia i innych, nauczyciel powiadamia telefonicznie rodzica ucznia, prosząc o natychmiastowy odbiór ucznia ze szkoły.
21. Przedmioty i sprzęty znajdujące się w sali, których nie można skutecznie umyć, uprać lub dezynfekować, zostaną usunięte lub uniemożliwiony będzie do nich dostęp. Przybory do ćwiczeń (piłki, skakanki, obręcze itp.) wykorzystywane podczas zajęć będą systematycznie czyszczone i dezynfekowane.
22. Uczeń ma obowiązek posiadania własnych przyborów i podręczników, które w czasie zajęć mogą znajdować się na stoliku szkolnym ucznia, w plecaku lub we własnej szafce. Uczniowie nie powinni wymieniać się przyborami szkolnymi między sobą.
23. W szkole obowiązuje bezwzględny zakaz korzystania z telefonów komórkowych.
24. W sali gimnastycznej używany sprzęt sportowy oraz podłoga będą myte detergentem lub zdezynfekowane po każdym dniu zajęć, a w miarę możliwości po każdych zajęciach.
25. Sale lekcyjne, części wspólne (korytarze) będą wietrzone co najmniej raz na godzinę, w czasie przerwy, a w razie potrzeby także w czasie zajęć.
V. Obowiązki nauczyciela w związku z prowadzeniem zajęć
Nauczyciel:
1. rejestruje obecność uczniów na wszystkich prowadzonych zajęciach,w tym wskazuje godzinę przyjścia i wyjścia dziecka ze szkoły;
2. przypomina uczniom o zasadach prawidłowego mycia rąk i dezynfekcji rąk;
3. sprawdza przygotowanie sali do zajęć. Jeśli w sali znajduje się dużo pomocy dydaktycznych, powinny zostać one pochowane do regałów, a regały zaklejone folią, która uniemożliwi wykorzystywanie ich przez uczniów;
4. jest zobowiązany wietrzyć salę, przed godzinami przyjścia uczniów oraz po zakończeniu zajęć;
5. zwraca uwagę, aby uczniowie często i regularnie myli ręce i stosowali zasady higieny oraz zachowywali dystans społeczny między sobą, w każdej przestrzeni szkoły, wynoszący min. 1,5 m;
6. podczas pracy z uczniami ogranicza aktywności sprzyjające bliskiemu kontaktowi pomiędzy uczniami;
7. stara się w miarę możliwości zapewnić taką organizację i koordynację pracy, która utrudni stykanie się ze sobą poszczególnych uczniów/ grup uczniów;
8. dąży do zachowywania dystansu społecznego między sobą, a innymi osobami w każdej przestrzeni szkoły, wynoszącego min. 1,5 m;
9. w sytuacji uzasadnionego podejrzenia, że uczeń źle się czuje, za wcześniej wyrażoną zgodą, może dokonać pomiaru temperatury termometrem bezdotykowym;
10. podejmuje natychmiastowe działania w zakresie izolacji dziecka przejawiającego niepokojące objawy chorobowe i niezwłocznie informuje o tym fakcie dyrektora szkoły oraz rodziców/prawnych opiekunów;
11. ustala ścieżkę komunikacji bieżącej z rodzicami oraz ewentualne terminy konsultacji.
VI. Obowiązki uczniaw trakcie przebywania na teranie szkoły
Uczeń:
1. bezpośrednio po wejściu do szkoły zobowiązany jest zdezynfekować ręce;
2. nie powinien przynosić przedmiotów, które nie są niezbędne, a jedynie te, które są konieczne do zajęć w szkole.
3. przychodząc na zajęcia jest zobowiązany do zachowania dystansu społecznego oraz do zakrywania ust i nosa na terenie całej szkoły, w tym podczas wchodzenia do szkoły, z wyjątkiem sali, w której odbywają się zajęcia, po zajęciu miejsca wyznaczonego przez nauczyciela;
4. ma obowiązek ponownie zakryć usta i nos, kiedy:
a) podchodzi do niego nauczyciel, aby odpowiedzieć na zadane przez niego pytanie;
b) wychodzi do toalety;
c) wychodzi na przerwę lub po zakończonych zajęciach w sali;
5. wchodzi i wychodzi ze szkoły pojedynczo, unikając większych skupisk uczniów, zachowuje dystans na korytarzu, w toalecie, innych pomieszczeniach wspólnych;
6. wchodzi na zajęcia wejściem głównym do budynku, stosuje się do zaleceń: dezynfekcja rąk, pomiar temperatury – w miarę potrzeby, następnie kieruje się do szatni;
7. zajmuje w sali miejsce wskazane przez nauczyciela;
8. po zajęciach jest zobowiązany do pilnego opuszczenia budynku wyjściem głównym;
9. przychodzi z własnymi przyborami i materiałami, których nie pozostawia w budynku szkoły;
10. bezwzględnie stosuje zasady higieny: często myje ręce wodą z mydłem, nie podaje ręki na powitanie, zachowuje dystans, unika dotykania oczu, nosa i ust;
11. we wskazany w przepisach sposób zasłania twarz podczas kichania i kasłania oraz stosownie zwraca uwagę innym w tym zakresie;
12. stosuje się do bezwzględnego zakazu korzystania przez uczniów z telefonów komórkowych podczas zajęć szkolnych;
13. w przypadku niestosowania się do wskazówek nauczyciela i innych pracowników oraz zachowania zagrażającego zdrowiu ucznia i innych, po powiadomieniu przez nauczyciela rodzica ucznia, może zostać natychmiast odebrany ze szkoły;
14. w przypadku złego samopoczucia powinien niezwłocznie zgłosić ten fakt nauczycielowi prowadzącemu zajęcia.
VII. Personel pomocniczy /Dezynfekcja oraz higiena
1. Personel pomocniczy pracuje według ustalonego przez dyrektora harmonogramu.
2. Wszyscy pracownicy wykonujący prace w okresie trwania pandemii są odpowiedzialni za przestrzeganie zasad bhp, a także za bezpieczeństwo i higienę powierzonych im sprzętów, pomieszczeń i narzędzi.
3. Pracownicy są zobowiązani do przestrzegania zasad profilaktyki zdrowotnej dotyczących ich samych.
4. Wszyscy pracownicy personelu pomocniczego mają obowiązek częstego mycia rąk wodą z mydłem oraz przestrzegania właściwych zasad zachowania, obowiązujących w okresie pandemii.
5. Wszyscy pracownicy szkoły są zaopatrzeni w indywidualne środki ochrony osobistej – jednorazowe rękawiczki, osłonę na usta i nos.
6. Wyznaczeni pracownicy zobowiązani są do przygotowania pomieszczeń, w których będą prowadzone zajęcia z uczniami i pozostawienia w pomieszczeniu tylko takich pomocy dydaktycznych, które można każdorazowo zdezynfekować.
a) Wszelkie przedmioty materiałowe, pluszaki, prace plastyczne itd., powinny zostać schowane, a regały szkolne pozostać puste. Jeśli w sali znajduje się dużo pomocy dydaktycznych, powinny zostać one pochowane do regałów, a regały zaklejone folią, która uniemożliwi wykorzystywanie ich przez uczniów.
7. Personel pomocniczy zobowiązany jest do stałego i ciągłego monitorowania czystości ciągów komunikacyjnych, sal, toalet innych pomieszczeń szkoły, dezynfekowania powierzchni dotykowych: poręczy, klamek, włączników światła, uchwytów, poręczy krzeseł i powierzchni płaskich, w tym blatów w salach i innych pomieszczeniach, zgodnie z Procedurą higieny i dezynfekcji pomieszczeń i sprzętów szkolnych.
8. Wskazany pracownik personelu pomocniczego pełni dyżur przy drzwiach wejściowych do szkoły, monitoruje zachowania wchodzących dotyczące zasad bezpieczeństwa, koniecznych w okresie pandemii.
9. Wskazany pracownik obsługi czuwa i odpowiada za odizolowanie dziecka i pracownika, u którego podczas pobytu w szkole stwierdzono podejrzenia zakażenia koronawirusem lub chorobę COVID – 19.
VIII. Szczegółowe zasady postępowania w okresie pandemii stanowią załączniki:
Załącznik 1 – Bezpieczny powrót do szkół - 10 zasad dla ucznia
Załącznik 2 – Bezpieczny powrót do szkół - wskazówki dla rodzica
Załącznik 3 – Instrukcja - Jak skutecznie myć ręce?
Załącznik 4 – Instrukcja - Jak dezynfekować ręce?
Załącznik 5 – Instrukcja – Jak prawidłowo nałożyć i zdjąć maseczkę?
Załącznik 6 - Instrukcja – Jak prawidłowo nałożyć i zdjąć rękawice?
Załącznik 7 – Oświadczenie rodziców/prawnych opiekunów;
Załącznik 8 – Deklaracja rodziców/prawnych opiekunów;
Załącznik 9 - Procedura wejścia do szkoły na zajęcia i opuszczenia szkoły po zakończonych zajęciach;
Załącznik 10 - Procedura zapewnienia bezpieczeństwa uczniów w czasie przerw międzylekcyjnych;
Załącznik 11 - Procedura zapewnienia bezpieczeństwa w świetlicy szkolnej;
Załącznik 12 - Procedura zapewnienia bezpieczeństwa użytkownikom i pracownikom biblioteki szkolnej;
Załącznik 14 - Procedura sprawnego przepływu informacji;
Załącznik 15 - Procedura higieny i dezynfekcji pomieszczeń i sprzętów szkolnych;
Załącznik 16 - Karta pomiaru temperatury;
Załącznik 17 - Procedura pracy sekretariatu – przyjmowanie interesantów;
Załącznik 18 - Procedura bezpieczeństwa na zajęciach wychowania fizycznego;
Załącznik 21 - Procedura bezpieczeństwa pracy stołówki i wydawania posiłków.
IX. Przepisy końcowe
1. Poszczególne załączniki Procedury zapewnienia bezpieczeństwa w okresie pandemii COVID – 19 w Publicznej Szkole Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Zespole Szkolno - Przedszkolnym w Gomunicach wchodzą w życie z dniem podpisania przez dyrektora szkoły i obowiązują do odwołania.
