Dariusz Dyja

Opublikowano: 20 sierpień 2020

Drodzy Rodzice

1. Zestaw ćwiczeń przygotowujących do artykulacji głosek szeregu szumiącego/sz,ż,cz,dż/

  Ćwiczenia oddechowe: (otwartych ustach i widocznych zębach):

•  „tańczący płomyk"- dmuchamy na płomień świecy w taki sposób, aby nie zgasł, lecz tańczył na boki;
• dmuchamy przez rurkę, robimy bańki mydlane;
• dmuchamy na waciki, piłeczki pingpongowe itp.

Ćwiczenia języka (wykonujemy przy szeroko otwartych ustach)

• przesuwamy język w kąciki ust;
• oblizujemy górną wargę (język wąski, wydłużony);
• unosimy język do góry w kierunku nosa;
• „myjemy" językiem górne zęby (powierzchnię zewnętrzną i wewnętrzną);
• „liczymy" językiem górne zęby;
• „uparty osiołek"- wypychamy językiem zęby górne;
• język „zagląda do gardła";

Ćwiczenia warg:

• cmokamy; -robimy tzw.„ryjek" -wargi ściągnięte, wysunięte do przodu;
• wysuwamy wargi do przodu, zęby są widoczne, a wargi zaokrąglone.

2. Zestaw ćwiczeń przygotowujących do artykulacji głosek szeregu syczącego /s,z,c,dz/

Ćwiczenia języka:

• wysuń język z jamy ustnej w linii prostej do przodu-język wąski i język szeroki;
• ułóż język na dolnej wardze-język szeroki, boki dotykają kącików ust;
• ułóż język na dnie jamy ustnej-czubek języka przylega do wewnętrznej powierzchni zębów dolnych;
• „umyj" czubkiem języka wewnętrzną powierzchnię zębów dolnych;
• „policz" czubkiem języka zęby dolne - język dotyka powierzchni wewnętrznej każdego zęba;  „uparty osiołek"- wypchnij językiem dolne zęby;
• ułóż język w rynienkę - język wysunięty.

Ćwiczenia szczęki dolnej:

• opuść i unieś szczękę dolną;
• przesuń szczękę dolną w płaszczyźnie poziomej - w lewo i w prawo;
• przy rozchylonych wargach, wysuń i cofnij dolną szczękę.

 Ćwiczenia warg:

• nałóż wargę górną na dolną i odwrotnie;
• ściągnij wargi - jak przy wymowie głoski „u" a następnie rozciągnij je - jak przy wymowie głoski „i";
•  rozciągnij usta jak przy uśmiechu, utrzymaj tę pozycję przez chwilę
• przy złączonych zębach, cofaj na przemian prawy i lewy kącik ust;
• otwórz i zamknij usta- kąciki ust cofnięte, wargi przylegają do zębów.

Ćwiczenia oddechowe: (podczas wykonywania ćwiczeń usta ułóż jak przy uśmiechu)

     - przy nałożonej wardze górnej na wargę dolną, mocno dmuchnij na brodę;

     - cofnij lekko kąciki ust, wysuń do przodu język i mocno na niego dmuchaj;

     - ułóż na dolnej wardze szeroki język, lekko wysuń do przodu i dmuchnij przez jego środek.

3. Zestaw ćwiczeń przygotowujących do artykulacji głosek szeregu ciszącego /ś,ź,ć,dź/

Ćwiczenia języka:

• -robimy z języka „koci grzbiet"- czubek języka opieramy o dolne zęby, a grzbiet unosimy do podniebienia;
• „języczek naleśniczek"- czubkiem języka oblizujemy dolne dziąsła, próbując go jak gdyby podwinąć (ruch języka do dołu);
• -„igiełka i placek"- język wąski, zaostrzony, potem szeroki, płaski;
• „zabawa w chowanego"- język na dnie jamy ustnej, wykonujemy ruchy poziome od dolnych zębów do tyłu i z powrotem (czubek języka nie może unieść się do góry);
• „kot oblizuje się" -dokładne oblizywanie warg przy szeroko otwartej buzi;
• „landrynki"- unosimy grzbiet języka do podniebienia w taki sposób, aby czubek nie kontaktował się z dolnymi zębami, dotykamy grzbietem do podniebienia i opuszczamy język kilkakrotnie;
• „konik"- przyklejanie języka do podniebienia i głośne odklejanie go. Ćwiczenia warg:
• „rybka w wodzie"- zęby złączone, kąciki warg zaciśnięte, na przemian zamykamy i rozchylamy wargi;
• „uśmiechnięty Jaś"- wargi rozciągamy na boki;
• „smutny Jaś"- usta wyginamy w podkówki;
• „całusek"- ściągamy usta i wysuwamy do przodu;
• „karetka pogotowia" - wymawiamy na przemian e-o e-o;
• „parskanie konika" - energiczne wypuszczanie powietrza przez luźne, wysunięte do przodu wargi.

4.  Zestaw ćwiczeń przygotowujących do artykulacji głoski /r/

• Kląskanie językiem.
• Naśladowanie ssania cukierka.
• Wypychanie językiem policzków (przy zamkniętych wargach.)
• „Grzebień"-„czeszemy" język, wsuwając go między zwarte zęby, a następnie -wysuwając.
• Ujmowanie brzegów języka między zęby trzonowe i delikatne żucie.
• Ujmowanie brzegów języka między zęby trzonowe i unoszenie jego czubka do wałka dziąsłowego.
• Zakrywanie językiem górnych zębów, najpierw z przodu, a potem z tyłu.
• Unoszenie szerokiego języka na górną wargę (zęby widoczne). -Oblizywanie górnej wargi wąskim i wydłużonym językiem.
• Oblizywanie górnej wargi szerokim językiem.
• „Malowanie sufitu" w buzi szerokim językiem (przesuwając język po podniebieniu w stronę gardła)
• „Szeroki telegraf"- szeroki język uderza w dziąsła (za górnymi zębami) i nadaje sygnał S.O.S. „Licznik"- nasz język jest licznikiem, który liczy górne, a następnie dolne zęby.
• „Winda"- trzymając czubek języka „przyklejony" za górnymi zębami- opuszczamy i unosimy na przemian szczękę dolną.
• Zdmuchiwanie skrawków papieru z czubka języka.
• Rozpłaszczamy język na podniebieniu przy rozchylonych ustach tak, by boki języka dotykały bocznych zębów, a czubek znajdował się na wałeczku dziąsłowym za górnymi zębami i w takim ułożeniu wymawiamy następujące głoski (delikatnie, ale coraz szybciej):
• l l l l l l l l  ddddddddd -porusza się jedynie czubek języka (stuka o dziąsła)
• nnnnnnnnn -boki języka dotykają w tym czasie zębów trzonowych
• td td td td td - pamiętajmy o lekko rozchylonych wargach
• tdn tdn tdn -powinny powstać dźwięki o „głuchym" brzmieniu
• Po uzyskaniu umiejętności wykonywania poprzednich ćwiczeń, unosimy czubek języka za górne zęby (boki przylegają do zębów trzonowych) rozchylamy wargi i wykonujemy bardzo drobne, energiczne ruchy czubkiem języka po wałku dziąsłowym- w kierunkach: przód-tył; staramy się wprawić czubek języka w ruch, uzyskując charakterystyczną dla „r" wibrację.